Albert Helman, correspondent in Spanje in de jaren van de republiek


Albert Helman werd geboren onder de naam Lodewijk Alphonsus Maria Lichtveld in Paramaribo op 7 november 1903 als de zoon van een gouvernementsambtenaar. Hij was afkomstig uit de gekleurde elite van Suriname en kwam uit een familie met Nederlandse, Duitse, Creoolse en Indiaans bloed.

Als kind toonde Lou Lichtveld al vele interesses en talenten. Twaalf jaar oud ging hij al naar Nederland om in Roermond een priesteropleiding te volgen. Dit hield hij echter niet lang vol en daarom keerde hij naar Suriname terug om daar een muziekopleiding te volgen. Daarna werkte hij enige tijd als organist en componist.

Maar in 1922 vertrok hij toch weer naar Nederland om de kweekschool te volgen. Hij werkte daarna korte tijd als onderwijzer en studeerde musicologie. Met die bagage werd hij niet veellater muziekrecensent en later verslaggever bij de Telegraaf. In 1923 debuteerde hij ook met de poëziebundel 'De glorende dag' en in 1926 als auteur met de roman 'Zuid-Zuid-West'.

In 1932 vertrok Lichtveld naar Spanje, waar hij ging werken als correspondent voor de kranten NRC en de Groene Amsterdammer. Nadat de monarchie werd afgeschaft en de republiek uitgeroepen wilde hij zich definitief in Spanje vestigen. De vreedzame overgang had hem hoop gegeven voor de toekomst van het land. Maar na vijf jaren barstte de burgeroorlog half juli 1936 in alle hevigheid los en kon hij niet anders dan erbij betrokken raken. In die periode leerde hij o.a. George Orwell kennen en samen schreven ze pamfletten tegen de rebellen.

Na de overwinning van Franco vluchtte hij dus eerst naar Marokko en van daaruit naar Mexico. Hij wist dat hij in Nederland bepaald niet met open armen zou worden ontvangen. Uit die tijd stamt de roman 'Het vergeten gezicht' (1939). In datzelfde jaar kwam Lichtveld echter toch weer terug naar Nederland, waar hij tijdens de Tweede Wereldoorlog een actieve rol had bij het verzet. Na de oorlog was hij namens het kunstenaarsverzet als enige Surinamer lid van het noodparlement. Hij werd gevraagd zich verkiesbaar te stellen voor de kamerverkiezingen, maar dat weigerde hij. Hij wilde zich liever inzetten voor het algemeen kiesrecht in Suriname. En daarvoor keerde hij dan ook terug naar zijn land om zich aan te sluiten bij de Unie voor Suriname. Hij steunde in die jaren ook openlijk de strijd van Soekarno voor een onafhankelijk Indonesië.

In de jaren vijftig was Lichtveld in Suriname landsminister voor Onderwijs en Volksontwikkeling en tevens landsminister voor Volksgezondheid. Hij moest echter aftreden vanwege de zg. hospitaalkwestie, een geruchtmakend conflict met een groep artsen. Later vervulde hij nog meerdere bestuursfuncties en in de jaren zestig werd hij als gevolmachtigd Minister verbonden aan de Nederlandse ambassade in Washington en ging hij mee met de delegatie van het Koninkrijk bij de Verenigde Naties om de Surinaamse belangen te behartigen.

Na zijn pensionering vestigde Lichtveld zich eerst op Tobago, later in het Italiaanse Airole en tenslotte in Amsterdam. Daar zou hij op 92-jarige leeftijd overlijden. De laatste jaren van zijn leven was hij nagenoeg blind, maar hij bleef toch schrijven. In zijn werk neemt Suriname een belangrijke plaats in, hoewel hij zich altijd nadrukkelijk als kosmopoliet heeft opgesteld.

Albert Helman was een veelzijdig en vooral productief schrijver. Naast proza schreef hij ook gedichten, essays, non-fictie, toneelstukken, biografieën en artikelen voor tijdschriften en dagbladen.