De Goytisolos, een literaire familie

Het komt zelden voor dat in één gezin, waarvan de ouders zelf geen aspiraties daarin vertoonden, alle zonen een literaire roeping krijgen. Maar nog zeldzamer is dat ze ook nog allen erkenning krijgen van critici en lezers, en belangrijke letterkundige prijzen in de wacht slepen. Dit gebeurde met de gebroeders Goytisolo. José Agustín, Juan en Luis. De eerste als dichter, behorende tot de zg. 'Generación 50', de tweede als veelschrijver van vernieuwende romans en vooral met een haast onnoembaar aantal essays op zijn naam, en de derde als auteur van een tetralogie, die wordt beschouwd als een absoluut meesterwerk. >>Lees verder.

De 'zuivere poëzie' van Juan Ramón Jiménez

Juan Ramón Jiménez publiceerde zijn eerste werken, 'Ninfeas' y 'Almas de violeta', in 1900. Nog in datzelfde jaar bleek hij er eigenlijk niet zo tevreden over te zijn, waarna hij naar exemplaren op zoek ging om ze te vernietigen. Het is niet bekend of dat iets te maken had met de dood van zijn vader en de depressie, waarin hij daardoor belandde -uiteindelijk zou Jiménez er zelfs voor worden opgenomen in een psychiatrische inrichting. Het geeft misschien wel iets aan van waar hij tijdens zijn latere dichterscarriere naar zou streven: de waarheid en het exacte -voor hem synoniem aan schoonheid. >>Lees verder.

'Barrio de las Letras', wijk der Spaanse Letteren

De Madrileense 'Barrio de las Letras' is een wijk in het centrum van de hoofdstad waar de leukste uitgaansstraatjes te vinden zijn. Vooral het plein 'Plaza de Santa Ana' is beroemd vanwege haar vele -sommige historische- bars en terrassen. De buurt heeft echter zijn naam ('Barrio de las Letras' of 'Wijk der Letteren') te danken aan het aantal grote Spaanse schrijvers, die er sinds de 16de eeuw gewoond hebben. >>Lees verder.

Carlos Ruíz Zafón en 'De schaduw van de wind'

De Spaanse schrijver Carlos Ruiz Zafón (Barcelona 1964) werd internationaal bekend met de verschijning van zijn roman 'La sombra del viento' (De schaduw van de wind) in 2001. Daarvoor schreef hij diverse jeugdromans, als 'El príncipe de la niebla' (De Nevelprins,1993), waarvoor hij de Edebé-literatuurprijs voor jeugdfictie toegewezen ontving. >>Lees meer.

Wallada, liefdesgedichten uit Al-Andalus

Als dochter van een man, die als kalief van Córdoba regeerde van 1024 tot 1026, had ze natuurlijk wel wat privileges. Toch was haar liberalisme uniek voor haar tijd. Ze moet dan ook een zeer sterke persoonlijkheid hebben gehad en was daarnaast intelligent en bezat de ideale schoonheid voor die dagen: roodblond haar, blanke huid en blauwe ogen. Bovendien, vrouwen, die dichten, kwamen in Wallada's tijd maar weinig voor. >>Lees verder.

'Don Quijote de La Mancha', de eerste moderne roman

Het schrijven van de roman 'El Ingenioso Hidalgo Don Quijote de La Mancha' heeft Miguel de Cervantes Saavedra (Alcalá de Henares 1547-Madrid 1616) wereldberoemd heeft gemaakt. Het boek is één van de literaire werken, die in de meeste wereldtalen werd vertaald, een universeel meesterwerk dus. Daarom alleen al, hoewel de schrijver meerdere, minder bekende werken op zijn naam heeft die net zo goed van een enorm hoog literair gehalte getuigen, kunnen we wel stellen dat Cervantes de belangrijkste exponent is van de Spaanse Gouden Eeuw en één van de grootste Spaanse schrijvers. Helaas heeft hij deze erkenning tijdens zijn leven niet mogen meemaken. >>Lees verder.

´Lazarillo de Tormes', het begin van een Spaanse schrijfstijl

De Renaissance roman 'El Lazarillo de Tormes' wordt algemeen gezien als de eerste moderne roman binnen een bestaand genre in Spanje: de zg. picaresk (schelmenroman). Wat er vooral van opvalt is dat het autobiografisch geschreven is, d.w.z. verteld wordt vanuit de eerste persoon en in de stijl van een persoonlijke belijdenis. Het verhaal beschrijft feiten en bestaande plaatsen, als Salamanca en Toledo, en de hoofdpersoon, en anti-held met al zijn menselijke beperkingen, geeft met ironie kritiek op allerlei sociale misstanden en benepenheden. >>Lees verder.

Gabriel García Márquez in de herfst van de Spaanse patriarch

De Colombiaanse Nobelprijswinnaar Gabriel García Márquez, geboren op 6 maart 1927 in Aracataca, het Macondo van zijn beroemde roman 'Cien años de soledad' (1967), had een speciale band met Spanje. Hij woonde er namelijk tussen 1967 en 1974, en wel in Barcelona. Net als vele andere Latijns Amerikaanse schrijvers, waaronder Mario Vargas Llosa, ook Nobelprijswinnaar in 2010 en sinds 1976 gebrouilleerd met García Márquez, en de Chileense schrijver José Donoso, proefde hij er het stijgende verzet tegen het Franco-regiem. En vooral schreef hij er 'El otoño de un patriarca', de opvolger van zijn beroemde 'Cien años de soledad'. >>Lees verder.

Martín López Vega, dichter voor een nieuw tijdperk

Martín López-Vega (1975, Po de Llanes, Asturiës) behoort met o.a. Carlos Pardo, Abraham Gragera en David Mayor tot een lichting nieuwe Spaanse dichters, die teruggrijpt naar de poëzie van de vijftiger jaren en daarmee dankzij de kennis van buitenlandse poëzie vooruit durft te kijken naar de toekomst. Sociale overwegingen, culturele verwijzingen, vanguardistische rusteloosheid, ervaringen en persoonlijke situaties omgezet in materiële schepping zijn terug te vinden in deze dichters, die het niet ontbreekt aan de zin om een nieuw tijdperk in de evolutie van lyrische creatie te markeren. >>Lees verder.

De invloed van Theo van Doesburg op de Spaanse poëzie van de jaren 60

(Eerste pagina van ‘Anthologie Bonset’, een aflevering van 'De Stijl' gewijd aan de gedichten van I.K. Bonset -ps. Theo van Doesburg).

Na het uitéén vallen van De Stijl´ in 1928, door een ruzie met Piet Mondriaan, richtte Theo van Doesburg (1883-1931) in december 1929 in Parijs het internationale kunstenaarscollectief 'Art Concret' op. Kunstenaars die het gelijknamige manifest ondertekenden waren Marcel Wantz, Jean Hélion, Otto Gustaf Carlsund en Léon Arthur Tutundjian. Een andere deelnemer aan het collectief, Walter Schwab, ontbrak onder het manifest vanwege zijn nihilistische overtuiging. Mondriaan, die in 1929 zijn ruzie met Van Doesburg bijlegde, weigerde zich echter bij 'Art Concret' aan te sluiten. Hij vond dat de groep te ver ging in haar systematische benadering van de kunst. >>Lees verder.

Jean Schalekamp, schrijver -journalist op Mallorca

In 1960 emigreerde Jean Schalekamp (Overschie, 1926) met zijn gezin vanuit Amsterdam naar het Spaanse eiland Mallorca. Dat was geen primeur. In de jaren ’50 en ’60 reisden veel kunstenaars, o. a. Remco Campert en Bert Schierbeek, naar het zuiden. De laatste kwam bv. op het kleinere eiland Formentera terecht. In de tijd van zijn emigratie werkte Schalekamp als vertaler aan het boek 'De laatste der rechtvaardigden' van André Schwarz-Bart. Later zou hij boeken van o. a. Arturo Pérez Reverte vertalen, één van de best verkochte schrijvers van Spanje, maar in Nederland (nog) vrij onbekend gebleven.

>>Lees verder.

Een zakdoek voor de tranen van Francisca Aguirre

Afgelopen 18 november werd bekend gemaakt door het Ministerie van Cultuur in Spanje dat de dichteres Francisca Aguirre Benito (Alicante 1930) de 'Premio Nacional de la Poesía 2011' (de Nationale Poëzieprijs in Spanje) heeft gewonnen. Haar gedichten zijn in het Engels, Frans, Italiaans, Portugees en Valenciaans vertaald. Haar debuutbundel 'Ítaca' (1972) won al meteen de Leopoldo Panero prijs.

>>Lees verder.

Paul Koeck, jarenlang 'verscholen' geweest in Spanje

De Vlaams-Belgische schrijver Paul Koeck (Boom, 20 augustus 1940) kwam begin zestiger jaren voor het eerst in Spanje. Dat heeft zo'n blijvende indruk op hem gemaakt dat hij er jaren later met zijn vrouw een huis kocht in een dorp aan de Costa Brava, vlakbij de stad Tarragona. Daar woonde hij jarenlang half om half met zijn verblijven in België, genoeg om veel door het Spaanse land gereisd te hebben. Hoe het dorp heet wil hij liever niet kwijt gezien het oprukkende massatoerisme, iets wat natuurlijk volledig te begrijpen is. Ook in een land als Spanje worden de laatste twintig jaar overal kubuswoningen gebouwd en snelwegen aangelegd terwijl authentieke dorpjes leeglopen.

>>Lees verder.

Nobelprijswinnaars uit het Spaanstalige gebied

Dat op 6 oktober 2010 bekend werd dat de geboren Peruaanse schrijver Mario Vargas Llosa (1936) de Nobelprijs voor de Letteren toegekend is, wordt ook in Spanje gezien als een groot succes en een erkenning van de Spaanse taal en cultuur. Niet alleen omdat Vargas Llosa als Zuid-Amerikaan al zijn werk in het Spaans schreef, maar ook omdat de schrijver al sinds vele jaren in Spanje woont en daar sinds 1993 genationaliseerd is. Bovendien is Vargas Llosa de elfde schrijver uit het Spaanse taalgebied, die deze internationale prijs won.

Andere Spaanstalige schrijvers, die de Nobelprijs wonnen, waren:
Spanje: José Echegaray (1904), Jacinto Benavente (1922), Juan Ramón Jiménez (1956), >> Vicente Aleixandre (1977) en >> Camilo José Cela (1989);
Chili: Gabriela Mistral (1945) en >> Pablo Neruda (1971);
Guatamala: Miguel Ángel Asturias (1967);
Colombia: Gabriel García Márquez (1982);
Mexico: Octavio Paz (1990; zie foto boven).

>> Lees hier verder over de Spaanse Nobelprijswinnaars.

Tussen Nederland en Spanje: Laia Fàbregas

Laia Fàbregas werd in 1973 in Barcelona geboren, waar ze beeldende kunsten studeerde aan de universiteit van Barcelona. In 1997 ging ze naar Nederland om in Utrecht architectuurvormgeving te gaan studeren. Na een jaar stopte ze daarmee, waarna ze zich in Rotterdam aan de universiteit inschreef voor kunst- en cultuurmanagement.

Als beeldhouwster werkte ze al graag met woorden, waarna ze in 2008 debuteerde met de door de kritiek geprezen roman 'Het meisje met de negen vingers', later uit het Nederlands vertaald in o.a. het Spaans en Catalaans. Door dit succes kon ze zich geheel aan het schrijven gaan wijden, met als gevolg haar tweede roman 'Landen', die uitkwam in 2010, en het toneelstuk 'VOLG' (2011).

>>Ga naar de website van Laia Fàbregas.

Jorge Semprún overleden!

8-6-2011 De Franstalige Spaanse schrijver Jorge Semprún is gisteravond op 87-jarige leeftijd in Parijs overleden. Semprun schreef vooral over de damatische gebeurtenissen rond de Spaanse burgeroorlog, de Tweede Wereldoorlog en het regime van Franco in Spanje. Zelf overleefde hij een Duits concentratiekamp. In 1964, op zijn 40ste, debuteerde hij met 'De grote reis'. Tussen 1988 en 1991 was hij Minister van Cultuur in Spanje onder de sociaal-democraat Felipe González, wat hem zijn lidmaatschap van de Communistische partij kostte.

>>Lees verder in 'De Tijd'.

María Zambrano en het delirium

De Spaanse filosofe en dichteres María Zambrano (1904-1991) werd geboren in het zuidelijke Vélez Málaga. Zij groeide daar op in de nabijheid van beroemde dichters als Federico García Lorca en Antonio Machado, die er regelmatig bij haar ouders over de vloer kwamen. Als jonge vrouw was ze een leerlinge van de beroemde filosoof José Ortega y Gasset, tegen wie ze zich later zou afzetten.

Na haar huwelijk in 1936 ging ze met haar man naar Chili, waar de laatste voor de Spaanse republiek aan de ambassade zou gaan werken. In datzelfde jaar brak de burgeroorlog uit en begon een lange periode van ballingschap. Eerst Parijs, vervolgend New York en Mexico, Cuba en Rome waren de plaatsen waar Zambrano woonde en werkte.

>> Lees verder.

Bert Schierbeek, een werkplek op Fomentera

Eén van de zg. Vijftigers, Bert Schierbeek (Glanerbrug, 18 juni 1918 - Amsterdam, 9 juni 1996), ontdekte in de jaren vijftig, toen hij er met een vriend heen reisde, Spanje als vakantieland. Later kwam hij vanaf het eiland Ibiza op Formentera, het kleinste bewoonde eiland van de Balearen, waaronder ook o.a Mallorca en Menorca behoren. Het is een eilandje vol met vijgenstruiken en amandelbomen.

>> Lees verder.

Hendrik de Vries: inspiratie in Goya en Spaanse zigeunerinnen

Achter mijn teekeningen zoeke men geen literaire bedoelingen. Nooit is een tekening of schilderij illustratief of symbolisch. (Hendrik de Vries)

Als beeldend kunstenaar was de dichter Hendrik de Vries autodidact. Zijn werkwijze ging dan ook nooit uit van een vooropgezet plan. De meeste tekeningen ontstonden in perioden van plotselinge inspiratie. Dan maakte hij korte tijd zo'n veertig, vijftig tekeningen.

>> Lees verder.

Gabriel Celaya, synthese van de 20ste eeuwse dichtkunst in Spanje

Het was niet de bedoeling van zijn vader dat Gabriel Celaya (Hernani, 1911 – Madrid, 1991) dichter zou worden. Hij deed dan ook aanvankelijk een technische opleiding in Madrid en werkte daarna een tijdje voor het bedrijf van zijn vader. Maar tijdens zijn studie kwam hij in contact met de dichters van de Generatie ’27 en andere intellectuelen uit de Spaanse hoofdstad. Die wekten zijn interesse in de literatuur en plaveiden zo een weg, die hem ertoe zou leiden om zich uiteindelijk aan de poëzie te wijden.

>> Lees verder.